Do podstawowych funkcji opakowań zaliczamy: ochronę towaru przed zniszczeniem lub uszkodzeniem, ochronę towaru przed kradzieżą, — umożliwienie transportu, składowania i ułatwienie manipu­lacji przeładunkowych, ułatwienie użytkowania towarów, prezentację towarów, reklamę towarów. Podstawowym celem opakowania jest ochrona towaru przed zniszczeniem lub uszkodzeniem. Aby ochronić towar przed zniszczeniem na skutek wstrząsów, należy stosować opakowania przeciwstrząsowe, a więc tekturę falistą, kształtki z tworzywa piankowego (rys. 21), Wkładki amortyzują­ce z gumy, filcu z włosa końskiego sklejonego lateksem, poduszki powietrzne, blachy sprężynujące. Przed zgnieceniem, połamaniem uchronimy towar stosując opakowania twarde, odporne na uderzenia i na zgniecenia, jak kartony zwykłe i ze wzmocnionymi tekturą narożnikami, skrzynki rzywa, papier w arkuszach, szklanki, słoiki, butelki, puszki i inne. Do ochrony towaru przed ciepłem lub zimnem służą pojemniki hermetyczne wykonane ze szkła lub tworzywa o podwójnych ściankach. Stosujemy także opakowania kartonowe i umieszczamy w nich towary chłodzone zestalonym bezwodnikiem kwasu węglo­wego C02 zwanym suchym lodem, oraz pojemniki metalowe, w których towary chłodzimy lodem naturalnym. Towary aerozolowe, czyli wydobywające się z opakowania pod ciśnieniem gazu w postaci mgły, pyłu lub piany, chronimy przed zniszczeniem lub uszkodze­niem w opakowaniach her­metycznych wytrzymałych na ciśnienie. Zamknię­cia tych opakowań są tak skonstruowane, że pozwa­lają na stopniowe używa­nie danego artykułu. Do opakowań tych zaliczamy np. opakowanie aerozolo­we lakieru do włosów, nie­których perfum, środków owadobójczych i inne (rys. 23). Liofilizowane towary żywnościowe, ze względu na swą porowatość i dużą higroskopijność oraz po­datność na utlenianie i re­akcję fotochemiczną, wy­magają opakowań nie przepuszczających wody i gazów, zabezpie­czających przed działaniem światła, wytrzymałych na ciśnienie. Opakowania hermetyczne dobrze chronią towary przed zmia­nami chemicznymi. Przed korozją i wilgocią chronią torebki polie­tylenowe i z polichlorku winylu. Całkowitą ochronę przed wilgo­cią i korozją dają opakowania hermetyczne z absorbentem wilgoci, którym jest żel krzemionkowy (Si02). Przed działaniem atmosferycznym i przenikaniem gazów chro­nią opakowania szklane, z tworzyw sztucznych o dużej gęstości i opakowania blaszane. Opakowania szklane, z tworzyw sztucz­nych, opakowania z blach aluminiowych i z blach ocynowanych nie reagują z produktami i nie tworzą z nimi szkodliwych związ­ków chemicznych. Przed ujemnym działaniem promieni słonecznych chronią opa­kowania nieprzezroczyste oraz opakowania ze szkła barwionego. Niektóre z opakowanych towarów wymagają specjalnej troski z dwu powodów: ulegają łatwemu zniszczeniu (np. szkło) albo gro­żą niebezpieczeństwem (np. kwasy). Dla zwrócenia uwagi na te właściwości towarów umieszcza się na opakowaniach specjalne naklejki obrazkowo-tekstowe (rys. 24), obrazkowe lub tylko tek­stowe, jak „Nie odwracać", ,,Góra", „Nie rzucać". Zwracamy coraz większą uwagę na to, aby opakowania chro­niły towary przed kradzieżą. Funkcję tę spełniają w dużej mierze takie opakowa* nia jak plombowane pojemniki na pieczywo, kapslowane folią aluminiową butelki z mlekiem, zamknięte kartony zbiorcze oraz banderole umieszczone na zam­knięciach niektórych opakowań. Konstrukcja i kształt oraz ciężar opakowań muszą ułat­wić manipulacje prze­ładunkowe, transport iskładowanie towarów. Konstrukcje większości opa- kowań są znormalizowane. W normalizacji kształtów opa- kowań dążymy przede wszyst- kim do jak największej unifika- cji *, ograniczenia liczby typów. Ujednolicenie kształtów opako- wań pozwala na zmechanizowa- nie czynności przy pakowaniu i załadunku. Te same automaty mogą służyć do paczkowania cu- kru, soli, mąki, kasz i innych produktów. Torebki o takich samych wymiarach łatwiej jest umieścić w pojemniku, zwanym także kontenerem. Kontenery Rys. 25. Paleta z kontenerami mieszczą w sobie ściśle określo- 1 Unifikacja — ujednolicenie. ną ilość paczkowanych lub nie paczkowanych towarów. Zunifikowany kształt kontenera ułatwia nie tylko załadunek, ale pozwala także na maksymalne wykorzy­stanie powierzchni składowej środka transportującego towar i po­wierzchni składowej magazynów. Platformy samochodów i wóz­ków magazynowych mieszczą ściśle określoną liczbę kontenerów określonego typu (rys. 25). Wykorzystanie kontenerów w transporcie towarów nazywamy konteneryzacją. Z konteneryzacją i składowaniem towarów wiąże się pojęcie paletyzacji. Paletą nazywamy znormalizowaną platformę z otwo­rami poziomymi, w które wsuwają się widełki wózków podnoszą­cych paletę z ułożonymi na niej towarami. Wózek ten, rodzaj samojezdnej windy, dzięki palecie ukła­da towary w stosy, a także zdejmuje towary ze stosów (rys. 26). Paletyzacja, czyli stosowanie palet i wózków do paletyzacji, jest możli­wa tylko wówczas, gdy opakowania są znormalizo­wane. Opakowania mają uła­twić użytkowanie towarów. Przykładem dobrej budowy opakowa­nia ułatwiającego użytko­wanie produktu są opako- Rys> 26> wózek do paletyzacji wania aerozolowe, opako­wania lekarstw, pozwalające na kroplowanie lub porcjowanie za­wartości, opakowania tubowe towarów o konsystencji mazistej, jak majonez lub pasta do zębów. Wielkość opakowania, zwłaszcza towarów łatwo psujących się, musi być taka, aby nie narażała klienta na straty. Na przykład kremy kosmetyczne pakujemy w małe słoiki, olejki do opalania pakujemy w folie do jednorazowego użycia. Prezentacja towarów przez opakowanie ma ogromne znaczenie z punktu widzenia handlowego i z punktu wi­dzenia klienta. Przez prezentację rozumiemy bowiem wartości wizualne opakowania, tj. czytelność, spostrzegalność, zdolność wła­ściwego informowania o zawartych w opakowaniu towarach, przy użyciu takich elementów graficznych, które są łatwe do odczytania i pozwolą klientowi na błyskawiczną identyfikację towarów. towarów, noszą wówczas nazwę opakowań transportowych. Opa­kowania bezpośrednie są opakowaniami jednostkowymi, opakowa­nia pośrednie zaś — zbiorczymi (rys. 28). W obrocie towarowym opakowania dzielimy na poży­czane i sprzedawane. Opa/cotoaniamż pożyczanymi nazywamy te opakowania, które są własnością producenta, dostawcy. Do takich opakowań zaliczamy np. skrzynki, beczki, kontenery, butelki na Reklamowanie towarów przez opakowania wiąże się ściśle z funkcją prezentacyjną opakowań. Aby opakowania mogły pełnić funkcję reklamy towaru, muszą zawierać takie elementy graficzne i tekst, które będą oddziaływały sugestywnie na klienta, przeko­nywały go, że zakup tego towaru jest najbardziej korzystny (rys. 27).