KRYTERIA OCENY JAKOŚCI MASŁA
Masło świeże powinno mieć zapach aromatyczny, smak przyjemny wywołujący przy rozpuszczaniu się w ustach wrażenie chłodu. Dopuszczalny jest jedynie posmak pasteryzacji (gotowanego mleka).
Ocena organoleptyczna masła polega na zbadaniu jego smaku, zapachu, konsystencji i wygniecenia. Oceny dokonuje się zwykle metodą punktacji według skali 100-punktowej. Odpowiednie tabele określają, że poszczególne rodzaje masła nie mogą uzyskać za smak i zapach mniejszych wskaźników od podanych w tabeli. Jeżeli masło uzyskało w ocenie organoleptycznej za smak i zapach mniej niż 30 punktów, nie może być dopuszczone do obrotu. Odpowiednie normy określają szczegółowo punktację za cechy prawidłowe, jak i za odchylenia od nich. Obowiązująca norma przewiduje przeszło 20 pozycji określeń smaku i zapachu, za które przyznaje się odpowiednią liczbę punktów. Nie można przyznać za poszczególne cechy masła więcej punktów niż to określa zestawienie podane na s. 55 w tab. 4.
Najczęstsze wady masła to: brak smaku i aromatu, smak łojo-waty i metaliczny, gorycz, smak rybi, kwaśny, sfermentowany, masło spleśniałe, kruche, ciekliwe, marmurkowate o zbyt mocnym lub zbyt słabym zabarwieniu, nie dosolone, przesolone, wadliwie opakowane.
Przyczynami wad mogą być: zły zakwas śmietanki, wchłonięcie przez masło obcych zapachów, niedokładne wypłukanie z maślanki, przekwaszenie śmietany, niedokładne wygniecenie (wyrobienie), połączenie różnych gatunków, wadliwe rozprowadzenie soli, niewłaściwe opakowanie, brak higieny produkcji.
Należy również,pamiętać, że w. czasie przechowywania może nastąpić zmiana barwy, smaku i zapachu — zmiany te mogą być uchwycone badaniem organoleptycznym. Dlatego też pełna ocena masła, które nasuwa jakiekolwiek wątpliwości, możliwa jest do przeprowadzenia tylko drogą szczególnych badań laboratoryjnych.