METODY POBIERANIA PRÓBEK
Metody pobierania próbek są różne. Normy najczęściej wymieniają:
metodę losowania,
metodę pobierania na ślepo.
Metoda losowania wymaga stosowania tabel liczb przypadkowych i oznakowania numerowego towarów. Tabela liczb przypadkowych (tab. 2) składa się z 10 bloków oznaczonych kolejno od 1 do 10. Każdy blok zawiera 25 wierszy, 10 kolumn i 250 liczb składających się z 2 grup liczbowych, ustalonych na zasadzie zupełnej przypadkowości.
Numer każdej sztuki w partii liczącej d« 100 sztuk musi składać się z 2 cyfr od 00 do 99. Partia składająca się od 100 do 1000 sztuk musi mieć numery składające się z 3 cyfr, od 000 do 999. Losowanie polega na ustaleniu numerów tych sztuk w partii, k.tóre wejdą do próbki. W tym celu w tabeli liczb przypadkowych ustala się tzw. początek odczytywania kolejnych numerów w dowolnym bloku, wierszu i kolumnie. Jeżeli numery w danym bloku wyczerpią się, przenosimy się do bloku następnego, wiersz 1, kolumna 1. Numery, które w partii nie występują, pomijamy.
Jeżeli ńp. z partii towaru, składającej się z 500 sztuk ponumerowanych od 000 do 499, trzeba wylosować próbkę liczącą 5 sztuk, a początek odczytywania ustalono na blok 1, wiersz 2, kolumnę 3, otrzymujemy następujące numery: 359, 488, 406, 636, 823, 384, 913, 110. Do próbki wejdą sztuki o numerach: 359, 488, 406, 384, 110. Pozostałe numery pomijamy, gdyż w badanej partii nie występują.
Jeżeli produkt pakowany jest w opakowania zbiorcze, należy stosować metodą losowania wielostopniowego. Najpierw losuje się opakowania, następnie sztuki w opakowaniach. Numerowanie poszczególnych sztuk w partii jest ze względów technicznych lub ekonomicznych często niewskazane lub wręcz niemożliwe. Pobieranie próbki liczącej 100 sztuk z partii liczącej 50 000 sztuk śrub, używając tablic liczb przypadkowych byłoby technicznie bardzo utrudnione, a ze względów ekonomicznych nieuzasadnione. W takich przypadkach bardziej celowe będzie pobranie próbki metodą na ślepo.
Pobieranie próbki na ślepo polega na tym, że z różnych części partii towaru pobieramy odpowiednią liczbę próbek, bez względu na ich jakość. Są to zasadnicze warunki decydujące o reprezentatywności próbek pobieranych na ślepo.
Próbki należy pobrać z każdej warstwy towaru — z góry, ze środka, z boku, z każdego stosu, z każdej skrzynki itp.