PROCESY FIZYCZNE
Wiele z przechowywanych produktów zmienia swoje właściwości nawet przy przestrzeganiu najbardziej prawidłowego ich pakowania i składowania. Zmiany w towarach mogą być spowodowane procesami fizycznymi, polegającymi na wysychaniu towaru lub zbytnim nasiąkaniu wilgocią, co przyczynia się do zmian ciężaru i objętości. Przykładem mogą tu być warzywa, skóry, pieczywo. Procesy fizyczne mogą być przyczyną zmiany, barwy, elastyczności, sprężystości, wytrzymałości na zerwanie. Zmiany takie zachodzą na przykład w tkaninach, w przędzy.
Procesy chemiczne polegają na szkodliwym działaniu tlenu powodującym np. korozję metali, kwaśnienie i gorzknięcie produktów spożywczych, jak masło, piwo, ser.
Biologiczne zmiany w produktach zachodzą pod wpływem enzymów własnych lub obcych. Na skutek działania enzymów w produkcie istnieje swoiste życie, które przejawia się w oddychaniu produktu, transpiracji, dojrzewaniu, autolizie i kiełkowaniu. O d-dychanie polega na pobieraniu tlenu z otoczenia i utlenianiu substancji zapasowych. W czasie utleniania spalaniu ulegają cukry i tłuszcze, czyli składniki zawierające węgiel, wydziela się dwutlenek węgla, woda i energia cieplna. Oddychają wszystkie produkty roślinne, a więc zboża, nasiona, warzywa, owoce itp. Oddychanie powodować może zmiany jakościowe i ilościowe w produkcie. Nie-f kiedy zmiany te przebiegają w zupełnie niepożądanym kierunku i stają się przyczyną wcześniejszego psucia się produktów wskutek porastania, kiełkowania itp. Dlatego też nie można wprawdzie pozbawiać tego typu produktów dopływu tlenu i uniemożliwiać im oddychania, ale ilość powietrza należy ograniczyć do niezbędnej do zachowania pełnej żywotności produktu. Im intensywniejsze jest oddychanie, tym więcej wydziela się dwutlenku węgla, wody i ciepła.
Z oddychaniem łączy się ściśle pojęcie transpiracji, czyli samoistnego wydzielania przez produkt pary wodnej. Produkt oddychając nagrzewa się i poci, szczególnie w podwyższonej tempe-
raturze i przy braku dostępu tlenu. Pocenie powoduje zawilgocenie produktu, które jest przyczyną wcześniejszego psucia się.
Niektóre produkty nadają się do przechowywania w stanie niedojrzałym, przy czym powolne dojrzewanie produktu ma następować stopniowo w czasie przechowywania. Przykładem są tu owoce krajowe i południowe, których zasadniczo nie można przechowywać w stanie całkowicie dojrzałym. Dopiero odpowiednia temperatura przechowalni, właściwa wilgotność powietrza i dopływ tlenu powodują zmiany fizykochemiczne w produkcie, których efektem jest pełna dojrzałość konsumpcyjna.
W czasie dojrzewania niektórych produktów następuje rozkład ich komórek wskutek działania enzymów, określany nazwą a u t o-lizy. Autoliza w mięsie zwiększa jego wartości konsumpcyjne przez rozluźnienie tkanki łącznej, wpływa na jakość i przyswajal-ność produktu. Dopuszczenie do zbyt długo trwającej autolizy powoduje rozkład gnilny, a więc zepsucie produktu na skutek rozkładu białka i jełczenia tłuszczu.
Dojrzewanie jest zjawiskiem pozytywnym dla produktu, gdyż polepsza smak, intensyfikuje zapach produktu oraz uszlachetnia jego wygląd.