Wpływ jakości surowca na jakość koncentratów
Z punktu widzenia technologii wymaga się, aby pomidory do produkcji koncentratów były: czyste, zdrowe, dojrzałe i całe. Czynniki te decydują o czystości mikrobiologicznej pomidorów, a co za tym idzie — zmniejszają możliwość szkodliwych przemian zachodzących pod wpływem mikroorganizmów w czasie transportu, krótkiego magazynowania oraz przerobu, zafermentowanie, zapleśnienie, porażenie zgnilizną, popę-
kanie powodujące wyciek soku. Obce zapachy dyskwalifikują surowiec, bez względu na inne cechy.
Pomidory muszą być w pełni dojrzałe na krzaku macierzystym, gdyż tylko takie gwarantują dobrą jakość koncentratu. Przejrzałe pomidory nie dają koncentratu o należytej konsystencji ze względu na małą ilość związków pektynowych, które w procesie dojrzewania ulegają hydrolizie. Poza tym przejrzałe sztuki są wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne, łatwo wydzielają sok, dostarczając doskonałej pożywki drobnoustrojom (wzrost zakażenia), a w procesie mycia dają duże straty ekstraktu. Pomidory przejrzałe zawierają większą ilość mniej wartościowego kwasu bursztynowego powstałego z kwasu jabłkowego i cytrynowego, mają wyższe pH, w związku z tym łatwiej się psują i mają gorszy smak powodujący wrażenie wodnistości.
Gdy pomidory są niedojrzałe, barwa koncentratu jest brunatna lub zielona ze względu na obecność chlorofilu w zielonych piętkach; chlorofil w procesie gotowania zmienia się na brunatno zabarwione związki lub pozostaje zielony, jeżeli połączy się z miedzią. Taki koncentrat ma ponadto posmak surowizny.
Pomidory niedojrzałe mają wyższą kwasowość od pomidorów dojrzałych i niższą zawartość cukru. W związku z tym stosunek cukru do kwasów jest niekorzystny, a powinien wynosić średnio około 7. Wzrastająca nadmiernie kwasowość w czasie zagęszczania ma niekorzystny wpływ nie tylko na smak, ale także może zwiększyć rozkład cukru.
Pomidory do produkcji koncentratów powinny mieć wysoki ekstrakt, gdyż od tego zależy jego wydajność. Powinny również zawierać mało nasion, skórki i części włóknistych, które składają się na odpad przy produkcji. Nasiona nie powinny być drobne, gdyż stwarzają trudności przy oddzieleniu przed podgrzaniem miazgi, co ujemnie odbija się na smaku koncentratu. Pomidory muszą być na przekroju czerwone, bez rdzenia zabarwionego na zielono i bogate w witaminy. Jest to ważne ze względu na wartość biologiczną koncentratu. Średnia zawartość witamin powinna się kształtować następująco: witaminy C od 25 do 40 mg%, prowitaminy A — 0,66 mg%, witaminy B2 — 0,04 mg°/o, witaminy PP — 0,6 mg%>.
Poza tym pomidory do przerobu powinny być gładkie i nieżebrowa-ne (dla ułatwienia mycia), dostatecznie wyrośnięte, o średnicy powyżej 4 cm, co zmniejsza ich odpad.
O cechach jakościowych pomidorów dla przetwórstwa decydują: odmiany, warunki glebowe, klimatyczne oraz pora dojrzewania. Na rozwiązanie czeka sprawa doboru i wyhodowania nowych odmian o cechach korzystnych dla przemysłu (wysoki ekstrakt, wysoka zawartość cukru, intensywne zabarwienie, duża zawartość pektyn) oraz dla producenta (wysoka plenność, łatwość w uprawie, odporność na choroby i warunki atmosferyczne). Obecnie najczęściej stosowane są odmiany pomidorów: Najwcześniejszy, Koral (R-10), Venture, Sława Nadrenii.
Na jakość pomidorów mają wpływ warunki glebowe i klimatyczne. W związku z tym zalecana jest rejonizacja upraw. Pomidory późno dojrzewające są gorsze, gdyż wykazują mniejszą zawartość ekstraktu.