proste i wypukłe, rondle, imbryki, łyżki czerpakowe, cedzaki, dzbanki, wiadra, miednice i inne. Zaletą naczyń emaliowanych jest to, że można w nich przyrzą­dzać i przechowywać produkty spożywcze. Nie chłoną one obcych zapachów, dają się łatwo myć. Wadą naczyń emaliowanych jest ich znaczny ciężar oraz kruchość emalii. Odbiór jakościowy naczyń emaliowanych polega na sprawdzeniu: wymiarów — powinny być zgodne z normami przedmioto­wymi, np. PN/M-77210, PN/M-77021, PN/M-77176, PN/M-77159; powierzchni wewnętrznej i zewnętrznej naczynia — po­wierzchnia powinna być gładka, bez zacieków i pęcherzy emalii, bez łysin i plam; staranności zawinięcia obrzeża — niedopuszczalne są za­dziory i wichrowatości; zamocowania uchwytów — szczególnie, czy nie są wichro­wate i chwiejne; odporności emalii na zmiany temperatury, i uderzenia; właściwego opakowania (PN-63/M-77301). Badanie odporności emalii na zmiany temperatury. Do naczynia ema­liowanego wkłada się kawałek ołowiu, naczynie ogrzewa się do stopienia metalu. Następnie do naczynia wlewa się wodę o temperaturze pokojowej. Po ostygnięciu i osuszeniu naczynia próbę powtarza się. Po drugiej próbie wnętrzne naczynia pokrywa się łatwo zmywalną farbą i następnie myje. Po umyciu sprawdza się, czy nie powstały niedopuszczalne pęknięcia, odprys­ki emalii oraz czy nie jest widoczna tzw. siatka spękań, utworzona przez barwnik w szczelinach spękań. Naczynia emaliowane produkowane są w dwu gatunkach. Do gatunku I zaliczamy naczynia z takimi drobnymi wadami, jak mało widoczne krzywizny obrzeża, nieliczne i mało widoczne rysy i plamy na emalii oraz niewielkie zgrubienia emalii. Na zewnętrznej stronie dna naczynia umieszczony jest znak producenta, średnica dna oraz gatunek. Ze względu na łatwość odbicia emalii naczynia emaliowane pakujemy wyjątkowo starannie, owijamy je papierem i wełną drzewną i układamy w skrzyniach. Aby uniknąć matowienia emalii, naczynia trzeba przechowywać w suchych pomieszczeniach z daleka od kwasów. Z blachy ocynowanej, zwanej blachą białą, produkuje się takie wyroby, jak formy do pieczenia ciast, foremki do wyciskania i wy­cinania ciastek, naczynia miarowe, wyciskacze do jarzyn i owo­ców, tarki różnego rodza­ju i inne (rys. 69). Są to niemal wyłącznie wyroby blaszane gięte. Blacha łą­czona jest przez zgrzewa­nie i lutowanie, obrzeża są zwijane. Zaletą wyrobów z bla­chy ocynowanej jest ich odporność na działanie związków znajdujących się w produktach spożyw­czych i estetyczny wygląd. Wadą wyrobów z blachy łatwość ich zgniecenia i za­rysowania. Odbiór jakości o-w y wyrobów ocynowa­nych polega przede wszyst­kim na sprawdzeniu: szczelności powłoki cynowej — powierzchnia powinna być gładka, bły­szcząca, bez pęknięć, zacie­ków, zgrubień i odprys­ków, trwałości powłoki, którą sprawdzamy metalo­wym młotkiem o ciężarze 250 g; w czasie opukiwania powłoka nie* powinna odpryskiwać ani łuszczyć się, staranności połączeń blachy, prawidłowości opakowania. Badanie szczelności powłoki cynowej. Przygotowuje się roztwór rozpu­szczając 2 g żelazocyjanku potasowego w mieszaninie 290 cm8 wody, 10 cm' 0,5n kwasu siarkowego i 200 cm8 alkoholu etylowego. Następnie miesza­ninę wlewa się powoli — ciągle mieszając — do roztworu przygotowanego z 20 g żelatyny w 500 cm8 wody o temperaturze 70°C. Mieszaniną tą po­wleka się za pomocą pędzelka powierzchnię badanego naczynia. Po zasty­gnięciu nałożonej na naczynie warstwy mieszaniny czynność tę powtarza się. Po upływie 10 łninut ogląda się powierzchnię i liczy niebieskie plamki powstające w miejscach porów. Blacha o normalnej porowatości zawiera nie więcej niż 4 pory na 1 cm8, blacha o średniej porowatości zawiera od 4 do 12 porów, blacha silnie porowata zawiera ponad 12 porów na 1 cm2. Badanie grubości powłoki cynowej. Grubość powłoki cynowej sprawdza się metodą kroplową, używając roztworu sporządzonego z 75 g chlorku że­lazowego rozpuszczonego w 300 cm3, 1 g kwasu solnego i 50 g siarczanu miedziowego rozpuszczonego w 300 cm8 wody destylowanej. Roztwór ten nanosi się za pomocą kroplomierza na powierzchnię badanego naczynia i utrzymuje przez pół minuty, następnie suszy się bibułką filtracyjną. W to1 samo miejsce nanosi się znowu kroplę roztworu, powtarzając tę czynność aż do momentu wystąpienia plamki miedzi, która się znajduje pod powło­ką cynową. Na podstawie liczby użytych kropel oblicza się grubość powłoki. Jedna kropla roztworu w temperaturze 15°C rozpuszcza 0,94 mikrometra grubości' powłoki, a w temperaturze 20°C — 1,04 mikrometra. Jeżeli np. badanie prowadzono w temperaturze 20°C i użyto 15 kropel roztworu, gru­bość badanej powłoki wynosi 20,8 mikrometra. Dla wyrobów z blachy stalowej ocynowanej ustalono dwa ga­tunki. Do gatunku I zaliczamy .wyroby z mało widocznymi od­kształceniami, rysami i plamami. Wyroby z blachy białej pakuje się w papier i wolinę. W czasie składowania w magazynie należy pamiętać o łatwości zarysowa­nia powierzchni oraz zgniecenia.