PODZIAŁ OPAKOWAŃ
Kryteria klasyfikacji opakowań są wielorakie. Najczęściej opakowania dzielimy ze względu na styczność z towarem, formy rozliczeń w obrocie towarowym, trwałość, surowiec oraz konstrukcję.
Ze względu na styczność z towarem opakowa-1 nia dzielimy na bezpośrednie i pośrednie. Opakowaniami bezpośrednimi są np. puszki, torebki, słoiki, papier. Do opakowań pośrednich zaliczamy opakowania zbiorcze, jak kontenery, kartony, skrzynki i inne. Jeśli opakowania pośrednie służą do transportu
mleko. Opakowania sprzedawane dzielimy na fakturowane i nie-fakturowane. Do fakturowanych zaliczamy te opakowania, których wartość uwidoczniono oddzielnie w fakturze. Należą do nich np. worki po cukrze, bańki po olejach. Do opakowań niefakturo-wanych zaliczamy te opakowania, których wartość wliczono w cenę detaliczną towaru. Należą do nich słoiki, butelki, torebki itp.
W obrocie towarowym spotykamy się z opakowaniem zastępczym. Opakowaniami zastępczymi nazywamy te opakowania, które nie odpowiadają wymaganiom normy lub nie uzyskały zatwierdzenia przez odpowiednie organy. Niekiedy zastępcze są tylko etykiety na opakowaniach. Zarówno opakowania, jak i etykiety zastępcze mogą być stosowane przez producenta tylko przez okres niezbędny do opracowania i wyprodukowania właściwego opakowania i etykiety.
Ze względu na trwałość opakowania dzielimy na trwałe i nietrwałe. Do opakowań trwałych zaliczamy opakowania wielokrotnego użycia, jak bańki, beczki, kontenery itp. Do opakowań nietrwałych zaliczamy opakowania papierowe, torebki z folii, •opakowania kartonowe, puszki metalowe i inne.
Z uwagi na surowiec, z którego opakowania wykonano, dzielimy je na opakowania drewniane, papierowe, metalowe, szklane, z tworzyw, z tkanin i ceramiczne.
Zaletą drewna, jako materiału opakowaniowego, jest duża trwałość, małe przewodnictwo cieplne, pewna przepuszczalność powietrza, odporność na zmiany temperatur. Najczęściej używane opakowania drewniane to beczki, skrzynki, pojemniki, łubianki i kosze.
Papier jest jednym z najtańszych materiałów opakowaniowych i najwygodniejszych w użyciu. Na opakowania używamy specjalnych papierów, 'jak wodoodporne bibułki, grube papiery pakowe, kartony, tektura, siatki papierowe. Typowe opakowania papierowe — to kartony, torby, wytłaczanki, kubeczki, pudełka [papier pakowy.
| Blachy stalowe powlekane cyną lub lakierowane są cennym surowcem opakowaniowym, ponieważ dają opakowania trwałe, nie przepuszczające gazów, światła, odporne na zmiany temperatur, na wodę. Folie metalowe (u nas wyłącznie aluminiowe) służą do bezpośredniego zawijania produktów i kapslowania butelek. Opakowania metalowe to przede wszystkim bębny, beczki, skrzynki, pojemniki, puszki, wiadra, konwie, folie i drut. Szkło łatwo można myć, nie przepuszcza gazów, wilgoci, nie ulega reakcjom chemicznym, można je używać wielokrotnie. Opakowania szklane — to balony, słoje, butelki, ampułki i fiolki (rys.
29).
Tworzywa syntetyczne uważamy za surowiec, który powinien w przyszłości zastąpić inne drogie surowce opakowuiiowe. Zaletą tworzyw jest lekkość, znaczna odporność na przenikam* gazów, na zmiany temperatur, na działanie atmosferyczne, na dziabnie wo-
»
dy. Z tworzyw syntetycznych wytwarza się m.in. takie opakowania, jak bębny, torby, siatki, pojemniki, pudełka, kształtki, wytła-czanki, wiadra, skrzynki.
Tkaniny są materiałem opakowaniowym rzadko używanym. Z tkanin robimy worki i siatki (rys. 30). Zaletą tego rodzaju surowca opakowaniowego jest lekkość, miękkość, łatwość zapakowania w nie towarów sypkich.
Ceramika jest jednym z na.istarszych materiałów opakowaniowych. Dziś opakowania ceramiczne stosujemy w niewielkim zakresie. Głównymi odbiorcami opakowań ceramicznych są przemysły perfumeryjno-kosmetyc7.-iy i farmaceutyczny. Zaletą opakowań ceramicznych jest to, U nie reagują z produktem zawartym w opakowaniu i mają estetyczny wygląd.
Zużycie procentowe poszczególnych materiałów opakowaniowych kształtowało się w Polsce w latach 1963, 1966 i 1970 następująco:
Zastosowanie odpowiedniego materiału opakowaniowego zależy od właściwości towaru, który ma być pakowany, i od właściwości materiału opakowaniowego. Istnieje zależność produktu od opakowania i opakowania od produktu. Kwasy np. pakujemy do opakowań szklanych lub winidurowych. Inny materiał opakowaniowy nie znajduje tu zastosowania, gdyż uległby zniszczeniu. Masło pakujemy do beczek bukowych lub polietylenowych. Zastosowanie innego materiału opakowaniowego, np. drewna sosnowego, spowodowałoby zniszczenie produktu.